فروشگاه فایل

دانلود پایان نامه ارشد بررسی مشکلات پیاده سازی بودجه بندی عملیاتی در بانکهای سپه استان یزد و ارائه راهکار مناسب

فهرست مطالب

صفحه

عنوان

پيشگفتار.................................................................................... 1

فصل اول:کلیات تحقیق........................................................................................ 3

1-1 مقدمه .................................................................................................. 4

1-2. بیان مسئله............................................................................................ 4

1-3.ضروریت و اهمیت تحقیق................................................................ 6

1-4.اهداف تحقیق.................................................................................... 7

1-5.فرضیه های تحقیق...................................................................................... 7

1-6.متغیرهای تحقیق.............................................................................. 8

1-7.روش تحقیق....................................................................................... 8

1-8.ابزار گردآوری داده های تحقیق.............................................................. 9

1-9.جامعه آماری و نمونه گیری............................................................................ 9

1-10.روش تجزیه و تحلیل داده ها....................................................................... 9

1-11.قلمرو تحقیق............................................................................. 10

1-12.تعاریف عملیاتی................................................................. 10

1-13.محدودیتهای تحقیق.................................................................. 14

1-14.جمع‌بندي و نتيجه‌گيري.................................................................................. 14

فصل دوم:پیشینه تحقیق.................................................................. 15

2-1 مقدمه ....................................................................................... 16

2-2.بودجه بندی و انواع روشهای بودجه بندی................................................... 17

2-2-1-تعاریف بودجه............................................................. 17

2-2-2-مقاصد بودجه بندی....................................................................18

2-2-3-وظایف بودجه بندی............................................................... 18

2-2-4-روشهای بودجه بندی............................................................. 19

2-2-5-اساس بودجه بندی عملیاتی ....................................................... 24

2-2-6-تفاوت بین بودجه برنامه ای و عملیاتی................................................... 25

2-2-7-معایب و مزایای روش بودجه عملیاتی و سنتی ............................................ 25

2-3. عوامل بودجه بندی............................................................... 26

2-3-1-عوامل محیطی........................................................................................ 27

2-3-2-عوامل فنی-فرایندی............................................................ 31

2-3-3-عوامل انسانی................................................................ 37

2-4.مبانی نظری بودجه عملياتي............................................................................... 42

2-4-1-طرز تنظیم بودجه عملیاتی......................................................................... 42

2-4-2-چرا بودجه عملیاتی............................................................. 44

2-4-3-بازدهی بودجه بندی عملیاتی...................................................................... 45

2-4-4-تجربه برخی از کشورها در اجرای نظام بودجه ریزی عملیاتی ....................... 46

2-4-4-1-کانادا.................................................................. 46

2-4-4-2-انگلیس........................................................................ 48

2-4-4-3-امريكا............................................................ 50

2-4-4-4-ايرلند...................................................................... 54

2-4-4-5 هلند.............................................................................. 56

2-4-5-مزایای بودجه بندی عملیاتی..................................................................... 57

2-4-6-بودجه بندی عملیاتی در بنگاههای فدرال......................................... 58

2-4-7-تجربیات بودجه بندی عملیاتی در کالیفرنیا............................................ 60

2-4-8-تحقیقات انجام شده در ایران وخارج .................................................. 60

2-5 نتايج و جمع‌بندي ........................................................70

فصل سوم: روش تحقیق.......................................................................... 73

3-1.مقدمه..................................................................................... 74

3-2.روش تحقیق.............................................................. 74

3-3.اهداف تحقیق................................................................ 75

3-4.فرضیه های تحقیق....................................................... 75

3-5.متغیرهای تحقیق............................................................... 76

3-6.جامعه آماری.............................................................................. 77

3-7. نمونه‌گيري....................................................................... 77

3-8.روش گردآوری اطلاعات..................................................... 79

3-9.روایی.................................................................................. 80

3-10.پایایی............................................................................... 81

3-11- روش آزمون فرضیه ها..................................................... 82

3-12 خلاصه و جمع‌بندي ........................................................... 85

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها ................................................ 87

4-1 مقدمه ............................................................................... 87

4-2.نتایج توصیفی سؤالات عمومی پرسشنامه................................................. 87

4-3-نتایج تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی.............................................. 91

4-4- نتایج تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی .................................................. 92

4-5-نتایج تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی دوم.................................................. 95

4-6- نتایج تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی سوم........................................... 98

4-7 نتیجه فصل.......................................................................... 105

فصل پنجم:نتیجه گیری و پیشنهادات....................................................... 106

فهرست جدول ها

جدول 2-1 : مزايا و معايب سيستم بودجه‌بندي عملياتي و سنتي.................................. 26

جدول 2-2 : مطالعات انجام شده در زمينه بودجه‌ريزي عملياتي در ايران.................... 70

جدول 2-3 : مطالعات انجام شده در زمينه بودجه‌ريزي عملياتي در خارج................ 72

جدول 3-1 : جامعه آماري و حجم نمونه آماري.................... 79

جدول 4-1 : سابقه كار كاركنان بانك سپه استان يزد................................. 88

جدول 4-2 : مدرك تحصيلي كاركنان بانك سپه استان يزد................................... 89

جدول 4-3 : رشته تحصيلي كاركنان بانك سپه استان يزد............................................ 90

جدول 4-4 : پرسشنامه مربوط به فرضيه فرعي اول........................ 93

جدول 4-5 : رتبه پرسشنامه مربوط به فرضيه فرعي اول........................................ 94

جدول 4-6 : پرسشنامه مربوط به فرضيه فرعي دوم................................ 96

جدول 4-7 : رتبه پرسشنامه مربوط به فرضيه فرعي دوم....................................... 97

جدول 4-8 : پرسشنامه مربوط به فرضيه فرعي سوم................................................... 99

جدول 4-9 : رتبه پرسشنامه مربوط به فرضيه فرعي سوم..................................... 100

جدول 4-10 : اولويت بندي عامل انساني بر اساس آزمون رتبه‌اي فريدمن.................... 101

جدول 4-11 : اولويت بندي عامل فني‌وفرآيندي بر اساس آزمون رتبه‌اي فريدمن................ 102

جدول 4-12 : اولويت بندي عامل محيطي بر اساس آزمون رتبه‌اي فريدمن........................... 103

جدول 4-13 : رابطه بين رشته، تحصيلات و تجربه با عوامل مديريتي............................. 104

جدول 4-14: نتايج مربوط به فرضيه‌ها.......................... 105

فهرست نمودارها

نمودار4-1: سوابق كاري كاركنان بانك سپه استان يزد................................ 88

نمودار4-2: تحصيلات كاركنان بانك سپه استان يزد......................................... 89

نمودار4-3: رشته تحصيلي كاركنان بانك سپه استان يزد.................................... 90

مقدمه

اختصاص به پيشينه تحقيق و جنبه هاي تئوري تحقيق دارد كه بيشتر بر روي بودجه‌بندي عملياتي تاكيد شده است. اين فصل شامل سه بخش مي باشد. در بخش اول تعريف بودجه‌بندي و انواع روشهاي بودجه‌بندي و همچنين مزايا و معايب بودجه‌بندي عملياتي نيز بيان مي‌شود.

بخش دوم مشكلات پياده سازي بودجه‌بندي عملياتي كه شامل عامل محيطي،عامل فني _ فرآيندي و عامل انساني مي باشد و بخش سوم نيز تجربه برخي كشورها در بودجه‌ريزي عملياتي و همچنين فهرستي از تحقيقات انجام شده در داخل و خارج كشور نيز آورده شده است.

2-2- بودجه بندی وانواع روشهای بودجه بندی

2-2-1- تعاریف بودجه:

بودجه از كلمه قديمي فرانسوي (( بوژت )) كه به معني كيف و يا كيف چرمي كوچك است گرفته شده است كه امروزه كاربرد اين كلمه بدین معنی متداول نيست (محمدی،1381). از بودجه تعاريف گوناگوني به عمل آمده است كه به تعدادي از آنها در ذيل اشاره شده است . بودجه عبارت از برنامه هاي يك سازمان به صورت ارقام پولي است . در تعريفي ديگر بودجه عبارتست از بيان مالي يا مقدار سياستي است براي آينده به منظور تحقق هدفهاي تعيين شده كه از قبل مشخص و تاييد شده است و مي تواند شامل درآمدها،هزينه هاوسرمايه گذاريها باشد(بریچ ،1975).

بودجه صرفاَ برنامه اي است كه در قالب اطلاعات مالي و مقداري ارائه ميشود(منزبوری،1384). در تعريفي ديگر بودجه عبارتست از تعبير مالي و يا مقداري سياست از پيش طرح ريزي شده موسسه براي يك دوره ي معين كه استاندارد يا ميزان و مآخذي براي سنجش و اندازه گيري نتايج واقعي حاصله از انجام فعاليتهاي موسسه نشان مي دهد(سجادی‌نژاد،1381).

بودجه بندي بيان نتايج مورد انتظار يك برنامه ، پروژه يا استراتژي است، اين تعريف بين بودجه ریزی سنتي و بودجه ریزی جديد تفاوت قائل مي شود زيرا در بودجه ریزی، آينده مطرح است با وجودي كه معمولاً بودجه ها مي توانند درباره ي يك موضوع يا پروژه ي خاصی باشد ولی برحسب ارقام مالي ارائه مي شود. اين تعريف بودجه بر حسب واژه هاي مالي نمي باشد . زيرا سيستمهاي بودجه بندي كامل مي توانند شامل نيروي انساني ، زمان و ساير اطلاعات نيز باشد به طور كلي بودجه بيان كننده وظايفي همچون هماهنگي بين فعاليتها ، ارتباط دهنده ي وظايف ، ايجاد كننده ي انگيزه ، كنترل كننده ي فعاليتها و در نهايت روشي براي ارزيابي عملكرد يك سازمان مي باشد ( هاگ واسچ ورز ،1987 ) .

2-2-2- مقاصد بودجه بندي :

بودجه براي مقاصد و دلايل مختلف تهيه مي شود برخي از مقاصد مشترك و عمومي اين است كه بودجه بندي(شیروانی،1377).

- طرح ريزي دوره اي را ايجاب مي كند .

- هماهنگي ، همكاري و ارتباط را ترويج مي نمايد .

- به مقدار در آوردن پيشنهاد ها را الزامي مي كند .

- چارچوبي براي ارزيابي فعاليتهاي انجام شده فراهم مي سازد .

- آگاهي روشني از اقلام بهاي تمام شده امور تجاري را نشان مي دهد.

- الزمات قانوني يا قراردادي را تامين مي كند .

- فعاليتهاي واحد تجاري را به سمت هدفهاي سازماني هدايت مي نمايد .

2-2-3- وظايف بودجه بندي :

دو وظيفه اصلي زير را مي توان براي بودجه بندي بيان كرد .

- طرح ريزي

- كنترل

1) طرح ريزي :

براي اغلب مديران همزمان با واژه ي بودجه بندي مفهوم طرح ريزي نيز تداعي مي‌شود . طرح‌ريزي ،كليه مراحل بودجه بندي را از نقطه شروع فكر تا مرحله برآورد بودجه شامل مي شود و ضمناً طرح ريزي ، چارچوبي براي وظيفه دوم بودجه بندي يعني كنترل فراهم مي‌كند .

2) كنترل :

وظيفه كنترل بودجه بندي ، عبارت از مقايسه نتايج واقعي و پيش بيني هاي بودجه است اين مقايسه بعد از فراهم شدن ارقام و اطلاعات حسابداري انجام پذير است ، مثلاً مقادير توليد و اقلام بهاي تمام شده فرودين ماه براي مقايسه و سنجش اختلاف آن با ارقام بودجه توليد ماه مزبور ، مورد نياز است مقايسه نتايج واقعي با ارقام مورد انتظار بودجه را غالباً گزارش عمليات مي نامند . وظيفه كنترل تنها حداقل كردن بهاي تمام شده محدود نمي باشد بلكه در صورت وجود اختلاف بين نتايج واقعي و ارقام بودجه ، موجب اعمال نظارت بر عمليات و اتخاذ تدابير اصلاحي نيز مي گردد . به عبارت ديگر بودجه معياري است كه مديران به كمك آن درآمدها و اقلام بهاي تمام شده واقعي را ارزيابي مي كند(صانعی،1382).

2-2-4- روشهاي بودجه بندي :

انواع روشهای بودجه بندی به شرح زیر می باشد:

1- بودجه بندی سنتی

در بودجه سنتی ، هزينه هاي دستگاه به تفكيك فصول و مواد هزينه برآورد مي شود (مانند هزينه هاي جاري كه به مواردی چون حقوق، دستمزد، سوخت، اجاره و غيره تقسيم مي‌شود و يا هزينه هاي سرمايه اي كه شامل هزينه هاي مربوط به خريد زمين، ساختمان، ماشين آلات و غيره مي گردد ) و عملياتي كه اجراي آنها مورد نظر است در بودجه منعكس نمي شود . به عبارت ديگر، در بودجه سنتی، مقدار كالا و خدمات بر حسب قيمت آنها درغالب مواد هرينه نشان داده مي شود، ولي معلوم نيست كه كالاها و خدمات مزبور براي اجراي چه برنامه ها و عملياتي پيشنهاد شده است . فقط عنوان دستگاه نشان مي دهد كه هزينه هاي پيشنهاد شده براي انجام چه اموري مي‌باشد، ولي اين امور و هزينه ها ، بر حسب عمليات ( برنامه ، فعاليت و غيره ) ، طبقه بندي نمي‌شود و در بودجه انعكاس نمي يابد(شباهنگ، 1384).

2- بودجه متداول:

بودجه متداول را که می توان قدیمی ترین نوع بودجه نویسی دانست ، عبارت است از این که بودجه هر وزارتخانه و سازمان دولتی بر حسب فصول و مواد هزینه تقسیم و تعیین می شود . بنابراین دراین نوع بودجه نویسی ، به هیچ وجه معلوم نسیت که اعتبار هر ماده هزینه برای چه عملیاتی در نظر گرفته شده است و فقط نوع هزینه مشخص است . مثل حقوق و دستمزد ، سوخت و روشنایی ، اجاره و ...

عیب اساسی بودجه متداول آن است که در آن هیچ توجهی به هدف یا هدفهای سازمان نمی‌شود و بودجه نیز بدین شکل ، ماهیت وظایف سازمانها را نشان نمی دهد در این نوع بودجه‌نویسی، طبقه بندی سازمانی و مواد هزینه محور اصلی تهیه و تنظیم بودجه به شمار می آید .

مراحل تهیه و تنظیم بودجه به روش متداول عبارتست از :

1) شناسایی کامل وضع موجود دستگاه اجرائی

2) پیش بینی نیازها برای سال بودجه

3) تبدیل نیازهای پیش بینی شده به ارزش پولی (گل محمدی،1379).

3- نظام بودجه بندی طرح و برنامه

سيستم بودجه بندي طرح و برنامه از سال 1961 آغاز شد ولي اين روش توسط رئيس جمهور آمريكا در سال 1965 اجرا شد. اين سيستم تلاش دارد تا يك چارچوب تصميم گيري صريح را براي فرآيند بودجه معرفي نمايد (رابرت و فرانسيو ، 2001 ) .

سيستم بودجه بندي طرح برنامه داراي شش اصل مي باشد كه به صورت زير است:

1ـ بايستي تصميمات بر اساس يك معيار صريح نه بر اساس توافقات باشد.

2ـ نيازها و هزينه ها بايستي به طور همزمان مورد توجه قرار گيرد.

3ـ تصميمات اصلي بايستي به وسيله انتخاب راههاي صريح و انعطاف پذير ايجاد شوند.

4ـ بايستي بودجه ريز يك كادر تحليلي فعال داشته باشد تا اطلاعات لازم و بيطرفانه را فراهم نمايد.

5ـ تحليل هاي صريح و قابل فهم بري تمام بخش انجام گيرد.

6ـ برنامه ها بايستي بلند مدت باشند تا تصميمات كنوني را در آينده پيش بيني كنند( فرانسيو و يانگ ، 2005 ) .

در بودجه بندی طرح و برنامه ما با یک طرح کلی به یک سری برنامه و تعداد بسیاری پروژه روبرو هستیم که در یک قالب کلی طرحها، برنامه ها و پروژه ها مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند و با نگرشی سیستمی به بودجه بندی اقدام می شود(مهدوی، 1384(.

4- بودجه بندي بر مبناي صفر

بودجه بندي بر مبناي صفر روشي است كه در سال 1970 بر خلاف بعضي اصول بودجه بندي توسعه يافت. اين سيستم از يك ايده متضاد استفاده مي كند.به جاي فرضي كردن اين موضوع كه هر چيزي همانند قبل ادامه خواهد يافت تمركز براي دستيابي به اهداف سازمان در كارآمدترين روش مي باشد. بودجه بندي بر مبناي صفر به اين معنا است كه بودجه براي هر مركز بودجه اي از يك پايه صفر براي هر دوره آغاز مي گردد. سپس بودجه ها براي فعاليتهاي پيشنهاد شده مطرح مي شوند. سپس اولويت بندي مي شوند و طبق اولويت اين وجوه تخصيص داده مي شوند

( فرانك و جك ، 2004 ) .

مراحل مربوط به بودجه بندي بر مبناي صفر به شرح زير است:

1ـ كاركردهاي سازمان تحليل مي گردند.

2ـ آغاز كردن از يك پايه صفر

3ـ كل وجوه بر اساس اولويت بندي تخصيص داده مي شوند(فرانك و جك ، 2004 ).

5- بودجه برنامه اي

بودجه بندي مبتني به برنامه روشي است كه براي سازمانهاي غير سودآور قابل كاربرد مي باشد. بودجه بندي مبتني به برنامه بدين معناست كه ، تغيير يافتن كار سازمان به برنامه ها برای دستيابي به اهداف مختلف طراحي گردد چندين بخش در يك سازمان ممكن است به سوي يك برنامه حركت نمايند. كل وجوه قابل دسترس بين برنامه ها تقسيم بندي مي شوند. اين كار به جاي تقسيم كردن بودجه ها براي يك بخش انجام مي گيرد. معمولاً اينطور است كه بودجه هاي ناكافي براي دستيابي به تمام اهداف مطلوب قابل دسترس مي باشند و تصميمات بايستي بر اساس اينكه كدام برنامه ها بايستي اجرا شوند و چه سطحي از كار مي تواند حمايت گردد، اتخاذ شود(رابرت و فرانسيو ، 2001 ) .

6- بودجه بر مبنای فعالیت

تنظیم بودجه بر مبنای فعالیت شیوه ای ابتکاری است که قادر است سازمانها را به منظور مقایسه بیشتر از طریق رابطه فرآیند تنظیم بودجه و سیاست مربوط به سازمان کمک نماید. بر طبق نظر طرفداران این سیستم بودجه بندی بخشی از مشکلات مربوط به فرآیند تنظیم بودجه به روش سنتی بر طرف شده است(سعیدی و مزیدی، 1385).

پیاده سازی بودجه بر مبنای فعالیت از طریق مراحل زیر صورت می گیرد:

1- آموزش کارکنان به یک روش جدید بودجه بندی

2- توسعه برنامه های کاری در یک سیستم جدید

3- آماده سازی و ارائه درخواست های بودجه در یک فرم جدید

4- پیاده سازی و اجرای برنامه های پیشنهاد شده( چاد و كانسالتنت ، 2003 ) .

7-بودجه عملیاتی

اداره کل حسابداری ایالت آمریکا (GAO) بودجه ریزی عملیاتی را اینگونه تعریف می کند سبکی از بودجه ریزی که اطلاعات عملکرد را به بودجه ارتباط می دهد(اسعدی ، ابراهیمی و بابا شاهی ، 1386).

بودجه عملیاتی یک طبقه بندی است که ارتباط بین هزینه های انجام شده و عوامل به کار گرفته شده را از یک طرف و نتایج کار بدست آمده را از طرف دیگر نشان می دهد و مشخص می‌سازد در طی سال مالی چه کالاها و خدماتی به صورت محصول نهایی یا فعالیتهای بخش عمومی در نیل به اهداف ارائه شده است(فرزیب،1384).

بودجه بندی عملیاتی در جستحوی پیوند دادن عملکرد اجرایی وتخصیصات منابع می باشد. گرچه چنین پیوندهای اغلب ضعیف هستنداما اطلاعات درباره اجرا افزایش عملکرد بهتر شده است

( بانك جهاني ، 2003 ) .

بودجه عملیاتی، عبارت است از بودجه ای است که بر اساس وظایف،عملیات وپروژهایی تنظیم می شودکه سازمانهای دولتی تصذی اجرای آنهارا به عهده دارند. درتنظیم بودجه عملیاتی به جای تو جه به کالاهاوخدماتی که دولت خریداری می کند و یا به عبارتی، به جای توجه به وسایل اجرای فعالیتها، خود فعالیت مخارج کارهایی مورد توجه قرار می گیردگه انجام شود(ایدی و صید زاده،1385)

2-2-5-اساس بودجه بندی عملیاتی

بودجه بندی عملیاتی به ترتیب شامل مراحل زیر می باشد:

1. طبقه بندی فعالیتها در قالب هر یک از برنامه ها و اندازه گیری حجم کار
2. تعیین شاخص عملکرد یا واحد حجم کار
3. استقرار سیستم حسابداری قیمت تمام شده کالاها و خدمات در هر یک از فعالیتها
4. استفاده از نورمها در تولید کالاها برای اساس کیفیت و مکان جغرافیایی
5. استفاده از استاندارها در تولید کالا با خدمات بر اساس کیفیت و مکان جغرافیایی
6. ارزیابی و تجزیه و تحلیل کارایی و اثربخشی در هر یک از محصولات فعالیتها در این روش از منابع مورد نياز است و اثر بخشی نتایج حاصل از عملکرد فعالیتها می باشد.
7. لذا اصول بودجه عملیاتی بر اساس مدیریت یا خدمات در خصوص محصول نهایی طراحی شده است که دولت خریدار آن است(فرزیب،1384).

تعداد صفحات:167

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت وردwordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.